Obrzęd święcenia pokarmów i napojów wielkanocnych jest znany od VIII wieku. W Polsce przyjął się na stałe w XV stuleciu. Początkowo święcono tylko baranka, później także inne pokarmy mięsne, jaja, ser, ryby, chleb, ciast oraz przyprawy i zioła. Kosze ze święconką ustawia się w domu na honorowym miejscu, by w niedzielę wielkanocną spożywać świąteczne śniadanie, składające się głównie z poświęconych potraw.

Dla chrześcijan, baranek jest symbolem zmartwychwstania Chrystusa. Baranek przypomina o nocy paschalnej. Chrzan i pieprz symbolizują gorzkie zioła, z którymi Żydzi jedli baranka przed wyjściem z Egiptu. Jajo, mimo, że stało się najbardziej popularnym symbolem wielkanocnym, nie ma odniesienie do posiłku paschalnego. Oznacza nowe życie. Mimo to jajo wielkanocne odgrywało najważniejszą role. W mitologii wielu ludów można znaleźć opowieść o jaju, z którego powstał świat. Jajko uważano też za symbol zmartwychwstania, ukrytego w zarodku nieustannie odradzającego się życia w przyrodzie, tajemniczej siły istnienia. W staropolskich wierzeniach było lekarstwem na chorobę, urok, chroniło przed pożarem, pomagało zdobyć upragnionego chłopaka lub dziewczynę oraz zapewniało urodzaj i pomyślność. Na wsi panował zwyczaj obdarowywania się pisankami. Jeżeli chłopakowi spodobała się któraś z panien, oznajmiał jej o tym dając pisankę. Jeżeli dziewczyna przyjęła i oddała mu swoją, oznaczało to odwzajemnienie uczuć. Pisanki przynoszono również na cmentarze i toczono po mogiłach lub zakopywano w ziemi. Tyle tradycja i historia. Dziś chleb w koszyczku wielkanocnym ma przypominać o "chlebie żywym, który zstąpił z nieba" i o nakarmieniu głodnego ludu, który na pustkowiu słuchał słów Chrystusa. Jest odniesieniem do przaśnego chleba paschalnego, który Żydzi spożywali podczas paschy.

Święcenie potraw w Wielką Sobotę dawniej odbywało się na dworach szlacheckich, ponieważ musiało być poświęcone wszystko co miało się znaleźć na świątecznym stole. Czynność ta zajmowała zbyt wiele czasu proboszczom, stąd biskupi stopniowo wprowadzali zakaz święcenia pokarmów w domach i zwyczaj ten przenieśli do kościoła. Obecnie w wielu miastach powstał nowy zwyczaj święcenia: nie wewnątrz, a przed kościołem, gdzie na wystawionych stołach na czas obrzędu wierni pozostawiają koszyki. W wielu miejscowościach święcenie odbywa się również przy przydrożnych kapliczkach, krzyżach i innych miejscach kultu.

Stało się tak również w Czernicy, gdzie po raz pierwszy potrawy w koszykach wielkanocnych nowy proboszcz parafii w Gniewkowie ks. Stanisław Skrzypek poświęcił przy pomniku 800-lecia Czernicy. Ten zwyczaj wejdzie zapewne na stałe do tradycji wsi, bo nie dość, iż to najstarsza miejscowość w gminie, a w dodatku to dawna wieś biskupia.

Józef Noworól
Źródło: Nowa Gazeta Jaworska
Nr 12 z dnia 27.03.2008r.